Waardoor krijg je mooie foto's?

Mooie foto's zijn meer dan alleen scherp, contrastrijk en goed belicht. Naast de technischen know-how heb je ook talent en een fotografische blik nodig.

Beide foto's zijn technisch goed uitgewerkt. Toch ontbreekt bij de eerste het artistieke aspect. Het is duidelijk dat deze vooral als reclamemiddel wordt gebruikt. Daarnaast is er geen andere intentie.

Aan de tweede foto daarentegen kunt u zien dat de fotograaf zich heeft ingeleefd in de opgenomen persoon en de stemming van het moment heeft willen vastleggen. Precies dat maakt een goede fotograaf. Hij weet de werking van de foto door opbouw, licht en de juiste instelling van de sluiter, belichtingstijd en brandpuntsafstand doelgericht te beïnvloeden.

Om de werking zo bewust aan te sturen als op de tweede foto, moet u eerste leren hoe u met de camera omgaat. Een technisch goede foto moet scherp en licht genoeg zijn. Daarnaast is het in de meeste gevallen gewenst dat de kleurweergave natuurlijk oogt.

Scherpte betekent dat er correct op het centrale motief gefocust wordt. Voor portretten geldt, scherp te stellen op de foto's.

De scherptediepte wordt primair door de overgang bepaald. Hoe kleiner u de opening van de overgang maakt, hoe groter het scherpe deel van het beeld. Bij landschappen is het vaak gewenst dat deze scherptediepte over de gehele foto gaat. Voor macro's en portretten is vervaging ideaal om het gefotografeerd object zich te laten aftekenen tegen de achtergrond.

De bewegingsscherpte hangt primair af van de belichtingstijd in samenhang met de beweging van het motief. Hoe sneller de beweging, hoe korter de belichtingstijd moet zijn. Op het gebied van de wildlifefotografie en voor opnames van auto's wordt vaak door het meeslepen van de camera een bewegingsonscherpte op de achtergrond gecreëerd. Dit vormgevingsmiddel geeft het beeld dynamiek.

Daarnaast is de scherpte van een beeld afhankelijk van de kwaliteit van het gebruikte objectief en de sensor. Daarnaast heeft de fotograaf ook vaste handen nodig.

Tip! Voor een scherpe foto moet je de camera op het juiste punt scherpstellen en mogelijk korte belichtingstijd kiezen. 1/30 s is theoretisch nog zonder statief te houden. Zeker bent u met 1/125 s.

Er moet bovendien op worden gelet dat de kleurweergave natuurlijk is. De visuele kleurwaarneming is altijd een mix van de kleur van het voorwerp zelf en het licht dat er op valt. Een goed voorbeeld daarvoor is de verschillende kleurweergave onder een tl-lamp in vergelijking tot daglicht. Is er geen sterke kleurzweem, dan compenseert het menselijk oog deze afwijkingen. Een wit vlak oogt altijd wit.

De camera daarentegen neemt het licht waar zoals het daadwerkelijk is. Op de foto ziet u dan een kleurzweem. Dit kan alleen worden vermeden, door het fototoestel te leren wat wit is voor het menselijk oog. Dat noem je een witbalans doorvoeren. Moderne camera's voeren deze indien gewenst automatisch door – met meer of minder succes. U kunt ook tussen presets voor typische lichtsituaties kiezen of een handmatige witbalans uitvoeren.

Tip! Wie spontaan wil fotograferen, zit met de automatische witbalans van de camera meestal goed. In het tijdperk digitale fotobewerking is het geheel onproblematisch kleurzweem naderhand te corrigeren.

Het derde en laatst punt voor een technisch goede foto is de Belichting. Natuurlijk moet de foto licht genoeg zijn, zodat alle belangrijke beeldelementen eenvoudig herkend kunnen worden. In de regel werkt het fototoestel met belichtingsmeting zeer goed. Kleinere correcties zijn met een geschikt fotoprogramma op de computer op ieder moment mogelijk.

Het wordt problematisch wanneer de lichtverschillen het dynamische bereik van de camera overschrijden. Dat treedt vaak op wanneer je een schaduwgedeelte en de hemel tegelijkertijd wilt opnemen. Wanneer beeldinformatie beschikbaar is, kunt u met de betreffende software licht en schaduw weer wegwerken. Wanneer dat niet het gewenste resultaat oplevert, vanwege te grote verschillen, dan helpt het opnemen van meerdere verschillende lichte foto's. Deze worden dan op de computer weer tot een HDR-beeld bij elkaar gerekend.

Naast de belichting is ook het licht zelf zeer belangrijk. In veel situaties zijn de mogelijkheden om dit te beïnvloeden beperkt. Daarom draait het om goede timing en een beetje geluk.

Omdat de kleurtemperatuur zich gedurende de dag wijzigt, is het van belang op het juiste moment op de knop te drukken.

Bij verticaal licht 's middags kunt u zeer korte belichtingstijden vanwege de helderheid gebruiken. De kleur is neutraal. Voor de beeldvormgeving is dat niet zo spectaculair.

Naast tijd is natuurlijk ook het weer van grote invloed. Daarbij is er in principe geen slecht weer.

Regen en onweer: een dramatische hemel kort voor een onweer achter een motief dat zich nog in de zon bevindt is vaak een spannender beeld dan foto's bij een blauwe hemel. Regendruppels en plassen geven eveneens interessante beeldelementen.

Behalve het tijdstip en het weer beïnvloeden ook de jaargetijden, zoals de lichtstralen. Met name bij landschapsopnames is er in de winter duidelijk minder nevel.

Nadat nu duidelijk is hoe u het beste fotografeert, bekijken wij in het volgende hoe u het beste de foto opbouwt.

Daarna kunt u de passende beeldverhouding voor de foto kiezen. Kleinere camera's werken vaak standaard met een beeldverhouding van 3:4. Iets spannender is de beeldverhouding van de meeste spiegelreflexcamera's met 2:3 omdat deze minder gelijkmatig is.

Maar ook vierkante opnames kunnen in bepaalde situaties goed werken. Omdat het vierkant absoluut uitgewogen is, heeft het veel structuur nodig om de rust te doorbreken en spanning op te bouwen.

Naast de beeldverhouding is de ordening van alle elementen in de foto beslissend voor een goede opbouw. Door eenvoudige wisseling van locatie, een wijziging van perspectieven, het bewegen van objecten in de ruimte en de juiste timing kunt u goed de beeldopbouw vormgeven.

Om meer spanning in het beeld te creëren geldt de eenderde-regel. Daarbij wordt de foto horizontaal en verticaal door twee lijnen in drie delen verdeeld. Op de snijpunten van de lijnen moet het motief worden geplaatst.

Naast de positionering van de blikvanger is ook het gekozen perspectief beslissend voor de betekenis van de foto:

• Vogelperspectief: van bovenaf gezien lijkt het object kleiner, samengedrukt en nietig.
• Normaal perspectief: op ooghoogte is de algemene gezichtshoek. Bij landschappen wordt de camera eenvoudig in de hand genomen, bij kinderen of dieren bijvoorbeeld zult u soms moeten hurken. Dit perspectief is persoonlijker dan de blik van bovenaf.
• Kikkerperspectief: de blik van een zeer laag punt laat objecten er groter en machtiger uitzien.
• Over de schouder: deze bijzondere gezichtshoek creëert een afstand tot de waarnemer. U voelt zich sterker, zoals een geheime waarnemer.
• Kader: vensters, bomen en nog veel meer kan ook als kader voor het eigenlijke beeldmotief worden gebruikt, dat daardoor meer gewicht krijgt en geheimzinniger werkt.

Een ander punt waarvan beginners zich vaak niet zo bewust zijn bij de beeldvormgeving is de keuze van de juiste brandpuntsafstand. Afhankelijk van fysieke effecten verandert de brandpuntsafstand ook de verhouding van objecten tot elkaar.

• Groothoek: door korte brandpuntsafstanden wordt de optische afstand van alle beeldelementen groter. Kleine ruimtes, plaatsen en landschappen werken zo groter.
• Normale brandpuntsafstand: 50 mm wordt bij een kleinbeeld normale brandpuntsafstand genoemd. Hier treden geen fysieke vervormingen van de afgebeelde objecten op.
• Telegedeelte: hoge brandpuntsafstanden verkleinen de afstand van alle objecten en verkorten zo de wegen.

Naast de technische know-how via de instelmogelijkheden van de camera en zijn uitwerkingen op de betekenis van de afbeelding is de fotografische blik beslissend voor goede foto's. Met deze blik neemt u de fotogenieke eigenschappen van motieven in je omgeving sneller waar. Daarbij horen Eenvoud, Duidelijkheid en Ordening.

Beginners neigen vaak ertoe veel opnames te maken zodat ze niets missen. Maar precies dat is vaak super saai. Er worden te veel details vastgelegd die chaos creëren. U kunt beter op een detail focussen. Dat lukt bijvoorbeeld door doelgericht scherptediepte te gebruiken.

Maar ook opruimen kan helpen: of reeds voor de opname storende elementen weghalen of later op de computer retoucheren.

Het volgende geldt over het algemeen als niet-fotogeen:

Flauwheid: Grijs in grijs maakt foto's vaak saai, omdat een element ontbreekt waarnaar de blik getrokken wordt.

Ongunstige achtergrond: Beginners vergeten vaak de achtergrond van hun motief. Zo steekt er plotseling een lantaarn uit iemands hoofd of de achtergrond is te onrustig.

Interne cameraflits: De geïntegreerde flits creëert harde schaduwen en glansplekken. Hier dichter de camera bij het object is, hoe sneller ontstaan er daardoor rode rogen. Bovendien verstoort de flits elke lichtsfeer.

Overduidelijk poseren: Gemaakte foto's werken onnatuurlijk, doorsnee en u kunt zich als beschouwende niet inleven in het motief.

Toepassen van zinloze trucjes: Ook al lijken ze zo trendy op het moment, fotofilters zijn vaak slechts tijdelijk in de mode. Na een paar jaar bent u er weer op uitgekeken.

U moet zuch als fotograaf altijd afvragen: "Wat is bijzonder aan deze situatie?" In elke stad zijn er bijvoorbeeld grote plekken. Maar wat maakt een plek nu speciaal? Zijn het de lijnen en patronen? Of misschien de gestaltes met hun mimiek? Wanneer u hebt herkend wat het bijzondere is, dat moet u dit in het beeld naar voren laten komen.

Het gevoel een bepaalde situatie in een foto te vereeuwigen is de grote kunst. Soms ziet het er op de foto ondanks beeldopbouw en technisch goede omzetting heel anders uit.

Hier komt de fotobewerking op de computer aan de beurt. Met behulp van computersoftware, zoals MAGIX Photostory deluxe , kun je kleuren aanpassen en de focus door het donkerder maken van bepaalde beeldgedeeltes en het doelgerichte gebruik van onscherpte sturen.

Veel belangrijker dan het technisch perfect omzetten is zonder meer de fotografische blik. Die leer je het beste door afbeeldingen van grote fotografen te bestuderen, altijd weer met de camera op pad te gaan en uitzoeken wat je het meeste bevalt.