"Film powstaje dopiero przy stole montażowym." Zapewne słyszeliście już wcześniej ten zwrot z filmowego słownika. Chodzi o to, że montaż jest decydującym procesem, który tworzy późniejszy film. Nakręcone przez Ciebie filmy to tylko surowy materiał, który podczas montażu składasz w film. A nawet w różne filmy.
Stołem montażowym jest aktualnie komputer. Przesuwanie myszką wirtualnych wycinków wideo na monitorze jest dużo sprawniejsze i wygodniejsze niż wycinanie nożyczkami i sklejanie prawdziwego celuloidu.
Montaż wideo to sztuka, która jak każda sztuka kieruje się pewnymi zasadami. W dalszej części wyjaśniamy, na czym polegają te zasady i jak można je wdrożyć na własnym komputerze.
Montaż & Technika montażu
Zacznijmy od podstawowych pojęć z zakresu obróbki wideo: materiał filmowy, ustawienie, montaż, sceny… Co oznaczają te pojęcia? Jak te pojęcia są ze sobą powiązane?
- Materiał filmowy to nazwa niezmontowanych plików wideo, które pobierasz z karty pamięci kamery wideo. To tzw. surowiec dla twojego filmu.
- Jedno ustawienie to nieprzerwana sekwencja filmowa, czyli urywki wideo w Twojej kamerze pomiędzy każdym włączeniem i wyłączeniem nagrywania. Najlepiej podczas filmowania jest przygotować listę ustawień, które wykonano podczas nagrywania filmu. Dzięki temu masz wgląd w to, jaki materiał filmowy znajduje się na karcie pamięci. Jeśli chcesz zaplanować ustawienia z wyprzedzeniem, stwórz wcześniej plan zdjęciowy.
- Ujęcia to warianty ustawień, które np. pokazują ten sam motyw z różnych perspektyw, lub ustawienia, które różnią się od siebie pewnymi szczegółami (np. w odniesieniu do światła i elementów tła). Ujęcia oferują później podczas montażu wybór spośród kilku opcji. Podczas oglądania materiału na komputerze nie należy w miarę możliwości mieszać przyporządkowania ujęć i ustawień. Zawsze powinno być jasne, co jest ujęciem alternatywnym, a co nowym ustawieniem. Podczas profesjonalnego nagrywania filmów stosuje się w tym celu klapki filmowe, na których odnotowuje się ustawienie i numer ujęcia.
- Funkcja cięcia (ang. "Cut") oznacza dokładnie punkt w filmie, który oddziela jedno ustawienie od następnego. Ustawienie cięcia w materiale filmowym jest bardzo proste: w programie do edycji wideo MAGIX Movie Studio wystarczy umieścić znacznik odtwarzania na żądanym cięciu i nacisnąć klawisz "T". Następnie należy usunąć ze ścieżki część, która nie ma zostać wykorzystana, a resztę przesunąć razem, tak aby przerwa została zamknięta. Trudniejszym zadaniem jest znalezienie odpowiednich punktów.
- Jedna scena wyznacza odcinek znaczeniowy w filmie. W większości obejmuje ona spójną czasoprzestrzeń, która jednak nie musi być pokazana bez przerw. Jedna scena składa się zazwyczaj z kilku ustawień. Kiedy pokazujesz na przykład dialog, zwykle ustawiasz kilka ustawień po sobie, czasem pokazując mówcę, czasem słuchacza, czasem obu razem, podczas gdy ścieżka dźwiękowa przewija się bez cięć. Całość tworzy potem sceną dialogową. Zmiana sceny wyznacza nowy odcinek znaczeniowy. Odpowiednio, przejście od ostatniego ustawienia bieżącej sceny do pierwszego ujęcia następnej sceny jest zwykle bardziej zauważalne niż przejście między ustawieniami tej samej sceny.
Ustawienia
Jak już wspomniano, ustawienie odnosi się do sekwencji filmowej, która została nakręcona bez przerwy, przy ciągłej pracy kamery. Z reguły każde ustawienie powinno mieć co najmniej 3 sekundy długości, chyba że jest częścią sceny sportowej lub akcji. Krótsze ustawienia stwarzają wrażenie hektyczności i napięcia, co oczywiście może być również celowo wykorzystane do stworzenia niesamowitej dynamiki. Jednak zasadniczo należy przestrzegać zasady 3 sekund.
Każde ustawienie jest kręcone w określonym ustawieniu kamery – stąd nazwa "Ustawienie". Określa ono, jak duży motyw może być widoczny na obrazie. Wielkość daje widzowi wrażenie odległości motywu od widza. Widzowie czerpią przy tym z codziennych doświadczeń: twarz w zbliżeniu wypełniająca ekran lub monitor wydaje się bardzo intymna i bliska, a ludzie jako małe postacie w krajobrazie wydają się, z drugiej strony, dalecy.
Między bliskością a odległością upowszechniła się następująca skala ustawień.
Daleko
W tym ustawieniu szczegóły nie mają znaczenia. "Daleko" pokazywane są krajobrazy, zachody słońca, panoramy. To ustawienie jest często używane jako początek lub koniec sekwencji powiązanych ze sobą scen i przekazuje przejście do nowego akapitu.
Całkowite
Ustawienie "całkowite" daje widzowi przegląd tego, co się dzieje i zapewnia mu orientację. Zmiana sceny wprowadza nowy odcinek znaczeniowy. Na przykład, jeśli najpierw pokażesz długie ujęcie zewnętrznej części domu, a następnie wnętrze, te dwa ustawienia są ze sobą powiązane filmowo. Widz rozpoznaje poprzez zmianę obrazu, w którym domu znajduje się wnętrze.
Półcałkowite
W tym ustawieniu odległość do motywu jest jeszcze dość duża. Widać kompletnych ludzi od stóp do głów, można śledzić ich poczynania. Ich mowa ciała jest łatwa do zauważenia, ale mimika twarzy pozostaje nieprecyzyjna.
Półbliskie / amerykańskie
W ustawieniu półbliskim widać górną część ciała osoby od mniej więcej pasa w górę. Stosunek osób do siebie może być obserwowany tak samo dobrze jak sytuacja komunikacyjna. "Amerykańskie" pokazuje trochę więcej osoby, mniej więcej do kolan.
Bliskie
To ustawienie odpowiada w przybliżeniu obrazowi piersi osoby. W telewizorze "Bliskie" to wielkość ustawienia prezenterów wiadomości i moderatorów. Często jest wybierane, aby zwrócić uwagę na mimikę twarzy osób.
Duże/Szczegółowe
Ustawienie "Duże" – ang. Close-up – pokazuje głowę osoby aż po szyję lub podstawę ramienia, a percepcja widza skupia się całkowicie na mimice twarzy. W ustawieniu "Szczegółowe" można zobaczyć tylko niewielki fragment osoby lub obiektu. Powstaje wrażenie intymnej bliskości. Dzięki tym ustawieniom widz znajduje się w centrum wydarzeń.
Ruchy kamery
Ponieważ filmy rzadko składają się ze statycznych ustawień, oprócz ustawień potrzebny jest opis ruchów, które wykonała lub ma wykonać kamera. Kamera może przejeżdżać, wychylać się lub wykonywać powiększenia w szerokim zakresie prędkości, aby stworzyć efekt spokoju lub pośpiechu, relaksu lub dramatyzmu. Ponadto nie jest już tak, że kamera nie może się trząść i musi zawsze spoczywać na statywie. Użycie kamery z ręki już dawno stało się urządzeniem stylistycznym wykorzystywanym do tworzenia efektu autentyczności, nerwowości i dramatyzmu.
Panoramowanie
Panoramowanie zapewnia panoramiczny widok i jest wykorzystywane do pokazywania krajobrazów lub innych panoram. Dobre panoramowanie zaczyna się od około 2–4 sekund bezruchu na klatce początkowej i kończy ponownie 2–4 sekundami bezruchu na klatce końcowej. Między klatką początkową a końcową kamera porusza się powoli, płynnie i ze stałą prędkością. Żelazna zasada dotycząca nagrywania: nie zaczynaj za wcześnie, nie kończ za wcześnie i nie przerywaj panoramowania w środku.
Panoramowanie jest możliwe zarówno w poziomie, jak i w pionie, ale nie po przekątnej. Możliwe jest także tzw. panoramowanie mieszane. Prowadź kamerę tylko w jednym kierunku – a zatem nie w przód i w tył lub w górę i w dół. Używaj statywu. W większości przypadków należy przed panoramowaniem określić punkty początkowe i końcowe oraz zastanowić się, jak przesunąć kamerę z jednego punktu do drugiego. A potem spróbować kilka razy z rzędu.
Kompleksowy program do obróbki wideo, taki jak MAGIX Movie Studio, umożliwia późniejsze tworzenie wirtualnych panoram kamery ze statycznych nagrań. Następnie, w domu na komputerze, określasz najpierw fragment obrazu, który jest wyświetlany jako obraz początkowy panoramowania, a następnie obraz końcowy. Panoramowanie pomiędzy nimi jest obliczane automatycznie przez program. Obraz początkowy jest wyświetlany na pełnym ekranie i powoli przesuwany przez obraz wideo do "obrazu końcowego". W tym celu materiał źródłowy powinien mieć na tyle wysoką rozdzielczość, aby powiększony fragment obrazu nie wyglądał na rozpikselowany.
Powiększenie
Powiększenie to specyficzny symulowany najazd kamery, w którym pokazywany obraz jest powiększany lub zmniejszany. Tworzy to iluzję poruszania się w kierunku motywu lub od motywu. Korzystanie z funkcji powiększenia ma zawsze kilka wad. Każde subtelne drżenie kamery staje się szybko znacznym chybotaniem, ponieważ ruchy są wzmacniane przez powiększenie. W tym zakresie pomaga użycie statywu lub późniejsza stabilizacja obrazu.
Cyfrowe jazdy z powiększeniem możesz również stworzyć później w programie do obróbki filmów wideo. Lepiej jest jednak skorzystać z analogowego powiększenia w kamerze, gdyż rozdzielczość pozostaje bez zmian. A optymalnym rozwiązaniem jest brak zatrzymywania, aby wykonać powiększenie – tylko należy iść śmiało do przodu z kamerą.
Alternatywą dla powiększenia mogłaby być regulacja ogniska. Typowy przykład: osoba stoi przed plakatem; najpierw fokus skupia się na osobie. Osoba opowiada dalej. Gdy kończy opowiadanie, fokus zostaje zmieniony i plakat nabiera ostrości, dzięki czemu zostaje przesunięty na pierwszy plan. Jeśli potrafisz płynnie pracować z kamerą, nie musisz nawet zmieniać ustawień.
Najazd kamery
Najazdy kamery są znane z niemal każdego filmu. Aby dodać ruchu do statycznego wydarzenia, poruszaj kamerą podczas nagrywania.
W trakcie jazdy kamera zawsze dostrzega coś nowego na swojej drodze. Przykładem może być filmowanie przez otwarte okno samochodu lub przebieganie obok drugiej osoby.
Im stabilniej trzymasz kamerę, tym lepiej. W branży zawodowej często stosuje się w tym celu również szyny. Ale można też tworzyć ciche najazdy kamery za pomocą małego wózka ręcznego. Umieść kamerę na statywie, statyw na wózku i powoli przeciągnij wózek wokół wybranego motywu.
A jeśli dopiero podczas montażu na komputerze zauważysz, że dane ustawienie jest zbyt statyczne i lepszy byłby tu najazd kamery, za pomocą dobrego programu do edycji wideo, takiego jak MAGIX Movie Studio, możesz także stworzyć później wirtualny najazd kamery. W tym celu, podobnie jak w przypadku panoramowania, najpierw wyznacza się fragment obrazu, który jest następnie pokazywany w rozmiarze pełnoekranowym i przesuwany po materiale zdjęciowym po dowolnie konfigurowanych ścieżkach. Działa to także dobrze w przypadku zdjęć.
Sceny
Poprzez montaż ustawienia są doprowadzane do ostatecznej formy i łączone w sceny. W obrębie trwającej sceny widz nie powinien w miarę możliwości zauważyć zmiany ustawienia. Przy zmianie sceny jest natomiast odwrotnie: tutaj widz ma zauważyć, że zmieniła się sceneria lub czas. Odpowiednio efektowny powinien być zatem także montaż.
Każdy montaż powoduje przeskok w czasie, zmianę miejsca lub perspektywy – innymi słowy „cięcie”. Ciągłość akcji filmu zostaje przerwana. Dostępne są jednak techniki, dzięki którym to cięcie jest w dużej mierze niezauważalne dla widza. Zasada ta nazywana jest "niewidocznym montażem" (lub "continuity editing"). Niewidoczny montaż nie jest oczywiście dosłownie „niewidzialny”, ale nie ma być świadomie odbierany przez widza, dzięki czemu powstaje wrażenie płynności zdarzenia.
Z jednej strony jest to kwestia określenia wycinków materiału, które mają zostać wykorzystane. Punkty początkowe i końcowe muszą być ustalone oddzielnie dla każdego ustawienia. Z drugiej strony chodzi też o przejścia między dwoma ustawieniami: gdzie kończy się pierwsze, a gdzie następuje drugie?
Pytanie, w którym momencie ustawienie powinno zostać wycięte, odnosi się zatem zawsze do ustawienia późniejszego. Również na pytanie, jak długie powinno być ustawienie, można odpowiedzieć tylko wtedy, gdy znana jest długość poprzedniego i kolejnych ustawień. Poprzez dopasowanie długości do siebie tworzysz filmowy rytm, który możesz wykorzystać do udramatyzowania lub rozluźnienia linii fabularnej.
Wszystko zależy zawsze od kontekstu. Nie chcemy jednak zostawiać Cię z tak niejasną odpowiedzią. Są już odpowiedzi, które pojawiły się w toku historii filmu. Wśród mistrzów montażu toczy się gorąca dyskusja, czy są to powszechnie obowiązujące prawa, czy tylko zalecenia lub może „totalitarne” przywłaszczenia. Nie musimy się dalej zajmować tą dyskusją. „Klasyczne” zasady montażu są wynikiem wieloletniej pracy profesjonalnych montażystów, a ich poznanie może tylko wzbogacić własny warsztat.
Techniki montażu
W jakich punktach należy przyciąć ustawienie? Jak zestawić ustawienie? Te pytania są najważniejsze dla konkretnej obróbki wideo.
Ograniczamy się do najważniejszych zasad:
Cięcie ruchów
Pierwszą zasadą jest „wcinanie się w ruch” w obrębie danej sceny. Przykładowo, jeśli nakręciłeś materiał z ustawieniem Blisko i Duże osoby podnoszącej szklankę do ust i pijącej, wytnij zmianę kadru w połowie ruchu, gdy ramię się podnosi.
Celem tej zasady jest, aby cięcie było jak najmniej widoczne. W trakcie ruchu widz rozpoznaje już cel ruchu i przewiduje niejako jego koniec. Widz jest przygotowany na ustawienie łączące; podejrzewa on już, że szklanka trafi do ust. Rozpoznaje on działanie. Jeśli nastąpi cięcie w ruchu, następujący po nim obraz jest mniej rzucający się w oczy niż w przypadku pełnej prezentacji ruchu. A wraz z cięciem rozpoczyna się nowy, nieznany łuk fabularny.
Ustawienia w obrębie sceny powinny być cięte przed opuszczeniem kadru przez aktorów, czyli przed „porzuceniem” sceny. Chyba, że jest jakiś szczególny powód. Natomiast w przejściach między scenami pusta scena może być odpowiednia, aby doprowadzić napięcie sceny do końca. Jednak w obrębie sceny należy unikać pustych obrazów.
Obie zasady są w zasadzie wariacjami tej samej zasady: sceny są traktowane jako jednolite łuki fabularne, a pusta scena lub zakończony ruch oznaczają koniec łuku fabularnego.
Ujęcie/przeciwujęcie to najczęstsza, najprostsza i jednocześnie najbardziej efektywna zasada montażu, która ma zastosowanie wszędzie w filmie i telewizji. Pomyśl o kimś stojącym na ulicy, kto chce wejść do jakiegoś domu. Osoba ta podchodzi do drzwi wejściowych i je otwiera. Gdy wchodzi do domu, następuje ujęcie; przeciwujęcie pojawia się, gdy ta sama osoba zamyka drzwi wejściowe od wewnątrz, zdejmuje płaszcz i wiesza go na wieszaku.
Jeśli te dwa ustawienia są montowane po sobie, efektem jest naturalna akcja, w której nikt nie ma wątpliwości, że korytarz, w którym mężczyzna zdejmuje płaszcz, to ten sam korytarz, który znajduje się za drzwiami wejściowymi, które mężczyzna otworzył wcześniej w ujęciu zewnętrznym. Choć w realiach studiów filmowych jest to bardzo wątpliwe.
Lub pomyśl o dialogu w filmie: widzisz i słyszysz aktora mówiącego w zbliżeniu, a podczas jego wypowiedzi „wcina się” nagle twarz słuchacza. Właściwie widać coś zupełnie innego, co zupełnie nie odpowiada temu, co słychać na ścieżce dźwiękowej, a mianowicie nieruchomą twarz. Uwaga widza zmienia nową, milczącą twarz w słuchacza wypowiedzi. Bez montażu nagranie słuchacza byłoby po prostu twarzą. Jako przeciwujęcie w dialogu ta twarz staje się słuchaczem. Być może faktycznie pozbawiona wyrazu twarz świadczy nawet o pewnej reakcji – w tym przypadku o uwadze, sceptycyzmie, a może odrzuceniu…
Zrozumienie całej fabuły filmu wyłania się "cięcie po cięciu" z montażu takich minisekwencji tworzących sens. Zmontowane sceny widzowie umieszczają w filmowym kontekście. Oprócz ujęcia/przeciwujęcia istnieje wiele innych technik montażu, z których część może być również rozumiana jako warianty techniki ujęcia/przeciwujęcia:
W tym przypadku ustawienia zamontowane obok siebie zależą od siebie przyczynowo. Bez pierwszego ustawienia, drugie nie byłoby zrozumiałe.
Przykłady: widzisz dwie osoby głośno kłócące się, a w następnym ustawieniu jedna osoba znika przez drzwi i zatrzaskuje głośno drzwi. Albo jedna osoba chwyta rewolwer i strzela, a w następnym ustawieniu inna osoba umiera.
Dwie czynności są pokazane równolegle; między czynnościami są wykonywane przecięcia. Poprzez stopniowe skracanie ustawień można budować napięcie w kierunku punktu kulminacyjnego.
Wyobraź sobie przykładowo dwa samochody pędzące w kierunku skrzyżowania z różnych stron. Jeśli skrócisz czas między ujęciami równoległymi, zwiększasz napięcie przed zderzeniem (o ile takie jest zaplanowane).
Rozmieszczenie scen może wywołać u widza pewne skojarzenia. Jednak powiązane stwierdzenie nie jest bezpośrednio wypowiadane ani pokazywane.
Przykład: mężczyzna gra na loterii i w następnym ustawieniu ma pokazane drogie nowe samochody u dealera samochodowego.
Wydarzenia, które nie mogą lub nie powinny być reprezentowane bezpośrednio, są zastępowane przez obrazowe odpowiedniki.
Przykłady: na świat przychodzi dziecko, ale zamiast bolesnego porodu w szpitalu, pokazany jest rozkwit pączka. Albo para kochanków turla się po łóżku, a jako cięcie zastępcze wybuchają fajerwerki.
Uderzająco różne ustawienia są łączone za pomocą cięcia kontrastowego, na przykład w celu zwrócenia uwagi widza na sprzeczność.
Przykład: turysta siedzi znudzony w hotelowym barze, a w następnym ujęciu pokazani są żebracy.
Cięcie kontrastowe jest również często stosowane po długiej, spokojnej scenie, aby obudzić uśpionych widzów i pokazać, że akcja rusza teraz do przodu. Pomyśl o aktorze, który przez dłuższy czas patrzy z zadumą na zdjęcie, a na następnym obrazie nagle pociąg głośno wjeżdża na dworzec.
W tym cięciu ustawienia są łączone, ponieważ łączy je aspekt formalny, np. ta sama treść obrazu, kolory, kształty lub ruch (czerwona koszulka i czerwony samochód, piłka nożna i kula ziemska, upadek z okna i spadające pióro).
Najsłynniejszym cięciem formalnym może być scena otwierająca film Stanleya Kubricka "2001: Odyseja kosmiczna", w której małpa wyrzuca w powietrze kość, a w następnym ujęciu satelita na orbicie kontynuuje ten sam ruch, przy czym minęły cztery miliony lat.
Oba montowane ustawienia mają początkowo wspólny tylko ruch. Natomiast montaż wyzwala u widza poszukiwanie kontekstowych powiązań, co prowadzi np. do myśli, że rzucanie kośćmi rozpoczęło proces stawania się człowiekiem i doprowadziło do epoki satelitarnej.
Ten efekt też z pewnością znasz: ktoś siedzi wieczorem przy stole spokojnie czytając książkę, a nagle słychać gorączkowe głosy i dzwoniące telefony. I zanim zadasz sobie pytanie, co to oznacza w tej niemej sytuacji, następuje cięcie i widzisz zupełnie inną scenę, na przykład na komendzie policji, z kontynuacją ścieżki dźwiękowej.
Ta technika montażu nazywana jest "klamrą akustyczną". Ścieżki dźwięku i obrazu są cięte w sposób rozłożony w czasie. Technika ta nazywana jest również cięciem J-L, ponieważ obraz i dźwięk w aranżacji programu do obróbki wideo, przy odrobinie wyobraźni, wyglądają odpowiednio jak "L" i "J", gdy ścieżka dźwiękowa zaczyna się wcześnie bez towarzyszącego jej obrazu.
Na koniec warto wspomnieć o technice montażowej, której celem jest wyraźne przerwanie ciągłości akcji filmu w obrębie jednej sceny. Cięcie skokowe ma wywołać irytację; przykuwa uwagę widza, przerywając ujęcie w pozornie nieodpowiednich momentach, ale zaraz potem je wznawia. Stwarza to zatem wrażenie, że brakuje jakiegoś fragmentu ujęcia.
Efekt ten można tworzyć na różne sposoby, ale zawsze powstaje wrażenie, że cięcie ma charakter skoku ("jump"). Cięcia skokowe są uważane za nowoczesne i są obecnie używane wszędzie, na przykład również w portretach osób, kiedy wywiad jest „posiekany” przez nieregularne zmiany obrazu.
Oś działania lub zasada 180 stopni
W obróbce wideo istnieje ważna zasada dotycząca kompozycji ustawień. Jeśli w filmie widzisz osobę poruszającą się po obrazie ze strony lewej do prawej, a po cięciu w kolejnym ustawieniu pojawia się ona nagle z prawej strony do lewej, to stałeś się „ofiarą” przeskoku osi. Jesteś poirytowany i nie wiesz, gdzie ta osoba chce się właściwie udać.
Oś, której nie należy pomijać, nazywana jest "osią akcji". Jest to wyimaginowana linia pomocnicza, która orientuje się względem akcji i przecina pokazaną przestrzeń na pół. Z boku kamery znajduje się półokrąg, który jest wyznaczony z jednej strony przez kamerę, a z drugiej przez akcję filmu. Ze względu na kąt 180 stopni w tym półokręgu, reguła ta nazywana jest również regułą "180 stopni". Półokrąg 180 stopni – jak pole widzenia lub scena teatralna – zapewnia orientację przestrzenną dla widzów. Zasada 180 stopni mówi również, że można ciąć po kolei tylko ustawienia, które są wykonane w obrębie tego półokręgu.
Przykład: dwóch aktorów prowadzi dialog i patrzy sobie prosto w oczy. Osią fabuły jest w tym przypadku linia wzroku. Kamera może teraz pokazać obu aktorów frontalnie z profilu, z ukosa z przodu lub – w skrajnym przypadku – przesunąć się do osi akcji tak, że spogląda przez ramię jednego aktora i pokazuje drugiego z przodu. (Ustawienie to nazywa się „over-the-shoulder-shot / ujęcie przez ramię” i jest bardzo popularne, ponieważ łączy perspektywę wykonawcy z perspektywą zewnętrzną.)
Wszystkie te ustawienia można bez problemu ciąć jedno po drugim. Lecz w momencie, gdy kamera przekracza oś akcji, w obrazie następuje zamiana partnerów dialogu. Aktor, który wcześniej znajdował się po lewej stronie obrazu, teraz pojawia się po prawej. W wyniku tego powstaje przeskok osi.
Przeskoki osi to problem, który występuje tylko podczas montażu. Jeśli oś akcji zostaje przekroczona w nieciętym ustawieniu, nie powstaje przeskok osi, lecz nieproblematyczna zmiana osi, w której widzowie mogą się orientować na podstawie kontynuacji obrazu.
Osie akcji są tworzone w szczególności przez kierunki chodzenia i patrzenia aktorów. Nowe osie akcji mogą powstać, gdy aktorzy spojrzą nagle w innym kierunku, odwracają się, idą w kierunku czegoś nowego lub gdy coś nowego wchodzi do obrazu z zewnątrz. Wtedy dopuszczalne jest również cięcie poza pierwotnym zakresem 180 stopni, ponieważ zmieniła się orientacja widza, a wraz z nią oś akcji.
Przejścia i przenikania
Ważne są nie tylko punkty przecięcia, ale także przejścia. Przenikanie wskazuje, w jaki sposób dwa ustawienia są ze sobą połączone. „Twardy montaż” to reguła w filmie; jest to właściwie brak przenikania i połączenie dwóch ustawień bez ozdobienia, bez efektu – mówiąc w skrócie & na twardo.
Oprócz tego w trakcie przejść między scenami widać także przenikanie (płynne przechodzenie) oraz delikatne zgaszenia i rozjaśnienia. W przypadku przenikania obraz poprzedniej sceny stopniowo łączy się z obrazem kolejnej sceny. W pokazach slajdów – zwanych również slideshow – przenikanie jest regułą, ponieważ pokazywane są tam nieruchome obrazy. Przenikanie służy tutaj do zapowiedzenia i złagodzenia nadchodzącego skoku obrazu.
W filmie chodzi zwykle o stworzenie kontynuacji, a zatem o to, aby przejścia obrazu w obrębie jednej sceny były jak najmniej widoczne. Przenikanie w filmie przygotowuje widza do zmiany sceny. Zwraca zatem uwagę z ciągłości na zmianę.
Jeszcze większe cięcie powoduje zanikanie. Przy czym na końcu sceny następuje przygaszanie i na krótko pojawia się czarny obraz. Dopiero wtedy zaczyna się kolejna scena – zazwyczaj z rozjaśnieniem. Przygaszanie zapewnia widzowi możliwość krótkiego odetchnięcia i rozpoczęcia oglądania od nowa. Można je porównać do dłuższego zamknięcia oczu, zmiany rozdziału w książce lub opadającej kurtyny w teatrze. Dlatego właśnie przygaszenie oznacza zwykle koniec całego łańcucha powiązanych ze sobą scen: sekwencji.
Dostępne są oczywiście inne, częściowo bardzo efektywne, formy przenikania, które można czasem zobaczyć w filmach. Czasem obraz ostatniej sceny „dziko” ulatuje lub powoli oddala się od widza niczym tunel.
Efekty przejścia należy stosować oszczędnie, gdyż odciągają one uwagę widza od akcji filmu.
Właściwe oprogramowanie montażowe
Aby stworzyć dobry film wideo za pomocą opisanych technik montażu, oprócz materiału wideo z kamery potrzebujesz wydajnego oprogramowania do montażu. Ważne jest, aby wypróbować różne opcje montażu i w razie potrzeby móc cofnąć ich wyniki. Program do edycji wideo powinien zatem stanowić zaproszenie do eksperymentowania z montażem i być na tyle intuicyjny w obsłudze, że za pomocą kilku kliknięć myszką można sprawdzić wiele możliwości montażu.
Polecamy tutaj MAGIX Movie Studio Platinum. Ten zaawansowany program do edycji wideo oferuje wszystko, czego potrzebujesz, aby wdrożyć wszystkie opisane techniki montażu bez długiego okresu szkolenia. Ścieżki obrazu i dźwiękowe są przejrzyście rozmieszczone w aranżacji i w każdym momencie można je przyciąć, skrócić i ponownie wydłużyć bez ingerowania w cenny materiał filmowy na dysku twardym – program działa całkowicie wirtualnie.
Każdą wykonaną czynność można zatem bez problemu wypróbować i ponownie cofnąć. W przypadku cięcia J-L wystarczy na przykład nacisnąć w interfejsie klawisz Alt i, trzymając wciśnięty przycisk myszy, przeciągnąć granicę ścieżki obrazu do tyłu, podczas gdy ścieżka dźwiękowa pozostaje niezmieniona. Następnie należy przesunąć przednią ścieżkę dźwiękową w lewo i oba ustawienia do siebie – "klamra akustyczna" jest gotowa.
Oprócz wszystkich funkcji montażowych Movie Studio oferuje ważne funkcje specjalne, takie jak dobra stabilizacja obrazu, na przykład do panoramowania bez statywu, wirtualne najazdy kamery lub potężna optymalizacja obrazu.
Obróbka wideo za pomocą MAGIX Movie Studio Platinum – programu do po prostu dobrych filmów:
- Import & eksport wszystkich ważnych formatów
- Szybki & szczegółowy montaż
- Automatyczni asystenci
- Do 900 efektów & muzyki
- Intuicyjne szablony do wprowadzeń, outro, napisów, przejść, napisów początkowych itd.
- Twoje filmy na płytach DVD & Blu-ray (z tworzeniem menu)
Oprogramowanie do edycji filmów
Rozpocznij pobieranie
